ГЕНЕОЛОГИЈА НА ПИСМЕНОСТА

На постот пред овој БЛОГЕРИ НОВИНАРИ - кој неочекувано за мене предизвика релативно големо внимание RIBARO ми остави коментар:

“Јас еднаш пишав песна во „Развигорче“, а една за малку во „Наш Свет“ ќе поминеше ама ја цензурираа копиљаците и ја пуштија без она зборчињана на „е“ и „к“,а се потпиша другар ми-пеерче, шо седеше со мене. Пошто ја виде - на клупа ми беше напишана и згора ме нацинкари на учителката дека сум чкртал по инветар. Ова моево се рачуна ко новинар, А? “

Ме инспирира да пишам ваков одговор:

“

Види вака, луѓето пишувале по пештерите многу одамна ... Арвена би ја замолил да ни каже од кога ...

Зошто имале потреба од пишување по пештерите и карпите ... луѓето имале потреба да упатуваат пораки на некого - со што у ствари ја бележеле територијата ... демек види ме на слика што мајмун сум - голем ружен и ако те фатам да ми се уселиш у мојата пештера ке ти скршам главата ... цртале и она што го ловеле - дивеч ... веројатно така ја учеле младата популација кои животни може лесно да се уловат а не се опасни да ти вратат ... сега незнам дали и женски ликови цртале - за да се удвараат на некоја жена ... или можна е и варијантата некоја жена “орангутанка“ да се нацрта себеси за да остави порака на некој “дивјак“ дека е слободна згодна женска (самохрана мајка ...) со две деца ... мажот “орангутан“ избегал и не се вратил ... или отишол у друга пештера или го изел лавот ...

Покасно нели на некого (некој човеколики мајмун по теоријата на дарвин) му светнала идејата да пишува разни знаци во карпите надвор - пак со цел за некаква порака ... ги бележеле звездите - соцето - божеството што го обожувале ... жената, мажот, децата - кучето мачето ... животните што ги ловеле ... (карпеста уметност) ...

Покасно се досетил некој дека може да се пишува и на нешто што се пренесува, некаква камена плоча ... но тука се судриле со проблем - плочите биле мали а требало да се напише подолга порака (ако цртаат зивотнии слично нема место ) и во племето седнале неколку мудри глави и се договарале - добро една исдлабена цртичка да речеме ке биде сонце; две цртички ке биде месечина; и така натаму ... Инаку секојпат сите стари писма кои се пишувани во карпа - камен се со издлабени симболи - и се претечи на денешните стрипови ...

Покасно кога и каменот (оној погоден за пишување...) се поретко се наоѓал а се барало да се напишат се повее текстови се барале природни материјали .... лесни а доволно трајни ... па така се изродил пергаментот ...

При крај на развојот се изродила свилата како материјал за пишување ... но секако најреволуционерно одкритие за пишување и размена на пораки е одкривањето на технологија за призводство на хартија ...

Сега во наше време нели имаме пишувања на разни пораки по клупите, вецињата и слични места кои прераснаа во таканаречени урбани графити кои беа посебен вид на израз на цела една генерација - која така комуицираше со околината ...

Па твојот ликовен израз јас би го сврстал во категорија на “урбани графити“ - кои се продолжение на најисконските први писанија по пештерите и карпите на праисторискиот човек ...

Сето ова ме испирира малку повеќе да пртарашкам по интернет за историјата на писменоста - писмото и јазикот ...

Испадна долго и нашироко истражување од сето најкратко ми се виде:

Genealogy of scripts derived from Proto-Sinaitic

Genealogy

• 0. Wadi el-Ħôl to Proto-Sinaitic - c. 2000 BC (Egypt)
• 1. Ugaritic abjad - c. 1200 BC (Syria)
• 2. Proto-Canaanite abjad - c. 1200 BC (Israel)
• 2.1. Phoenician / Palaeo-Hebrew abjad - c. 1000 BC (Lebanon, Israel)
• 2.1.1. Aramaic abjad - c. 900 BC (Syria)
• 2.1.1.1. Brahmi abugida - c. 600 BC (India, Sri Lanka)
• 2.1.1.1.1. Cham abugida - c. AD 200 (Vietnam, Cambodia) *
• 2.1.1.1.2. Gupta abugida - c. AD 400 (N. India)
• 2.1.1.1.2.1. Siddham abugida - c. 600 (N. India) *
• 2.1.1.1.2.1.1 Tibetan abugida - c. 650 (Tibet) *
• 2.1.1.1.2.1.1.1 Phagspa alphabet - 1269 (Mongolia)

· 2.1.1.1.2.1.1.1.1 Hangul alphabet(disputed) - 1442 (Korea) *^[1]

• 2.1.1.1.2.1.1.2 Lepcha abugida - c. 1700 (Bhutan) *

· 2.1.1.1.2.1.1.2.1 Limbu abugida - c. 1740 (Sikkim) *

• 2.1.1.1.2.2. Nagari abugida - c. 750 (India)
• 2.1.1.1.2.2.1. Bengali abugida - c. 1050 (E. India, Bangladesh) *
• 2.1.1.1.2.2.1.1. Oriya abugida - c. 1100 (E. India) *
• 2.1.1.1.2.2.2. Devanagari abugida - c. 1100 (India) *
• 2.1.1.1.2.2.2.1. Newari / Ranjana abugida - c. 1150 (Nepal) *
• 2.1.1.1.2.2.2.2. Modi abugida - c. 1600 (India)
• 2.1.1.1.2.2.2.3. Gujarati abugida - c. 1500 (India) *
• 2.1.1.1.2.2.2.4. Soyombo abugida - c. 1686 (Mongolia) *
• 2.1.1.1.2.2.2.5. Cree abugida - 1841 (Canada) *
• 2.1.1.1.2.3. Sharada abugida - c. 770 (Pakistan)
• 2.1.1.1.2.3.1 Gurmukhi abugida - c. 1539 (Pakistan, N. India) *
• 2.1.1.1.3. Pallava abugida - c. 400 (S. India)
• 2.1.1.1.3.1. Khmer abugida - c. 600 (Cambodia) *
• 2.1.1.1.3.1.1. Thai abugida - 1283 (Thailand) *
• 2.1.1.1.3.1.1.1. Lao abugida - c. 1350 (Laos) *
• 2.1.1.1.3.2. Mon abugida - c. 700 (Burma) *
• 2.1.1.1.3.2.1. Burmese abugida - c. 1050 (Burma) *
• 2.1.1.1.3.3. Old Kawi abugida - c. 775 (Indonesia)
• 2.1.1.1.3.3.1. Javanese abugida - c. 900 (Indonesia)
• 2.1.1.1.3.3.2. Balinese abugida - c. 1000 (Indonesia)*
• 2.1.1.1.3.3.3. Batak abugida - c. 1300 (Indonesia)*
• 2.1.1.1.3.3.4. Baybayin abugida - c. 1300 (Philippines)
• 2.1.1.1.3.3.5. Buhid abugida - c. 1300 (Philippines)*
• 2.1.1.1.3.3.6. Hanunó'o abugida - c. 1300 (Philippines)*
• 2.1.1.1.3.3.7. Tagbanwa abugida - c. 1300 (Philippines)*
• 2.1.1.1.3.3.8. Buginese abugida - c. 1600 (Indonesia)
• 2.1.1.1.3.3.9. Rejang abugida - ? (Indonesia)
• 2.1.1.1.4. Kadamba abugida - c. 450 (S India)
• 2.1.1.1.4.1. Kannada abugida - c. 1500 (S.India) *
• 2.1.1.1.4.2. Telugu abugida - c. 1500 (S. India) *
• 2.1.1.1.5. Kalinga abugida - c. 500 (E India)
• 2.1.1.1.6. Grantha abugida - c. 500 (S India)
• 2.1.1.1.6.1. Sinhala abugida - c. 700 (Sri Lanka) *
• 2.1.1.1.6.1.1. Dhives Akuru abugida - c. 1100 (Maldives)
• 2.1.1.1.6.2. Tamil abugida - c. 700 (India, Sri Lanka) *
• 2.1.1.1.6.2.1. Sourashtra abugida - c. 1900 (S. India) *
• 2.1.1.1.6.3. Malayalam abugida - c. 1100 (S. India) *
• 2.1.1.1.7. Tocharian abugida - c. 500
• 2.1.1.1.8. Ahom abugida - c. AD 1250 (E. India)
• 2.1.1.2. Modern Hebrew abjad - c. 300 BC (Israel) *
• 2.1.1.3. Pahlavi / Middle Persian abjad - c. 250 BC (Persia)
• 2.1.1.3.1. Psalter Pahlavi abjad - c. AD 400 (NW China)
• 2.1.1.3.2. Avestan alphabet - c. AD 400-600 (Persia)
• 2.1.1.4. Kharosthi abugida - c. 250 BC (Pakistan, Afghanistan)
• 2.1.1.5. Parthian abjad - c. 200 BC (Iran)
• 2.1.1.6. Syriac abjad - c. AD 1 (Syria, Iraq) *
• 2.1.1.6.1. Sogdian abjad - c. 100 (Uzbekistan)
• 2.1.1.6.1.1. Georgian alphabet - c. 100 ? (Georgia) *
• 2.1.1.6.1.2. Orkhon alphabet - c. 700 (Mongolia)
• 2.1.1.6.1.2.1. Old Hungarian alphabet - c. 900 (Hungary)
• 2.1.1.6.1.3. Uyghur alphabet - c. 1000 (NW China)
• 2.1.1.6.1.3.1. Mongolian alphabet - c. 1100 (Mongolia) *
• 2.1.1.6.1.3.1.1. Manchu alphabet - 1599 (NE China)
• 2.1.1.6.1.3.2. Todo alphabet - 1649 (NW China) *
• 2.1.1.7. Nabatean abjad - c. AD 50 (Jordan)
• 2.1.1.7.1. Arabic abjad - c. 400 (Jordan, N. Arabia) *
• 2.1.1.7.1.1. Jawi abjad - c.1300 (Malaysia, Brunei) *
• 2.1.1.8. Mandaic alphabet - c. AD 100 (Iran) *
• 2.1.2. Samaritan abjad - c. 600 BC (Israel) *
• 2.1.3. Alphabets of Asia Minor - c. 800 BC (Anatolia)
• 2.1.4. Greek alphabet - c. 800 BC (Greece) *
• 2.1.4.1. Cumae alphabet - c. 750 BC (Greece, Italy)
• 2.1.4.1.1. Etruscan alphabet - c. 725 BC (Italy)
• 2.1.4.1.1.1. Venetic alphabet - c. 700 BC (Italy)
• 2.1.4.1.1.1.1. Runic alphabet - c. AD 150 (Germany, Scandinavia)
• 2.1.4.1.1.2. Latin alphabet - c. 600 BC (Italy) *
• 2.1.4.1.1.2.1. Faliscan alphabet - c. 400 BC (Italy)
• 2.1.4.1.1.3. Oscan alphabet - c. 600 BC (Italy)
• 2.1.4.1.2. Messapic alphabet - c. 550 BC (Italy)
• 2.1.4.2. Coptic alphabet - c. 200 BC (Egypt) *
• 2.1.4.3. Gothic alphabet - c. AD 350 (Ukraine)
• 2.1.4.4. Armenian alphabet - 405 (Armenia) *
• 2.1.4.5. Glagolitic alphabet - 863 (Bulgaria)
• 2.1.4.5.1. Cyrillic alphabet - c. 900 (Bulgaria) *
• 2.1.4.5.1.1. Old Permic script - 1372 (Siberia)
• 2.1.4.5.1.2. Abkhaz alphabet - 1865 (Abkhazia) *
• 2.1.5. Iberian semi-alphabetic syllabary - c. 600 BC (Spain, Portugal)
• 2.1.5.1. Celtiberian semi-alphabetic syllabary - c. 500 BC (N. Spain)
• 2.1.6. Tifinagh abjad - c. 250 BC (NW Africa) *
• 2.1.6.1. Turdetan script (Spain) - c. III BC
• 2.1.6.2. Neo-Tifinagh alphabet - 20th century (Morocco) *
• 3. South Arabian abjad - c. 900 BC (Ethiopia & S. Arabia)
• 3.1. Old Geez abjad - c. 500 BC (Ethiopia)
• 3.1.1. Ge'ez abugida - c. AD 300 (Ethiopia) *
• 3.2. Thamudic abjad - c. 200 BC (N. Arabia)

и секако историјата на азбуката

History of the Alphabet

Middle Bronze Age 19–15th c. BC

• Canaanite-Phoenician 14th c. BC
• Paleo-Hebrew 10th c. BC
• Aramaic 9th c. BC
• Brāhmī & Indic 6th c. BC
• Tibetan 7th c.
• Khmer/Javanese 9th c.
• Hebrew 3rd c. BC
• Syriac 2nd c. BC
• Nabatean 2nd c. BC
• Arabic 4th c.
• Avestan 4th to 6th c.
• Greek 9th c. BC
• Etruscan 8th c. BC
• Latin 7th c. BC
• Runes 2nd c.
• Ogham 4th c.
• Gothic 4th c.
• Armenian 405
• Glagolitic 862
• Cyrillic 10th c.
• Samaritan 6th c. BC
• Iberian 6th c. BC
• Epigraphic South Arabian 9th c. BC
• Ge'ez 5–6th c. BC

Сево ова е преобимен материјал - каде морам да признам дека се изгубив во многуте информации - кои ми беа неопходни да ја сватам денешницата и актуелниот момент со Каменот од Розета и Академското писанија на Аристотел Тентов и Томе Бошевски TRACING THE SCRIPT AND THE LANGUAGE OF THE ANCIENT MACEDONIANS а за нивниот превод на демонскот текст на Каменот од Розета ...