МОРОДВИС

...По пауза од осум години на археолошкиот локалитет Црквиште во селото Мородвис, кое му припаѓа на Општина Зрновци, десетина дена македонски и американски археолози вршеа истражно-заштитни работи. Предмет на нивното интересирање беше северозападниот дел од локалитетот, во близина на црквата која потекнува од 13 век.

Пронајдени се нови предмети и друг археолошки материјал, кои ги потврдиле претходните сознанија за начинот на живеење во стариот римски град Моробиздон.

Археолошки локалитет Мородвис
Жителите на Зрновци тврдат дека исчезнувале артефакти од поранешните истражувања. Тие велат дека недостига прстен од некој генерал од времето на Александар Македонски. Се сомневаат дека прстенот, монети и слично биле изнесени од државата. Поради ова, селаните се обратиле до Паонската лига, невладина организација од Кочани, за помош. Се обратиле и кај градоначалникот на Зрновци.

Кирил Трајковски, виш археолог во Музејот на Македонија, под чие раководство уште во 1980 година е ископана првата црква од Мородвишката епископија, за наводното исчезнување на артефакти, за спомнуваниот прстен, вели дека тоа не било точно.
- Од периодот на Александар Македонски во Мородвис нема ниту една ќерамида, а не некаков прстен кој сега го немало.

На северозападниот дел од локалитетот биле пронајдени остриги, парчиња од водопропусен малтер, три гроба, неколку бакарни монети и алки, односно сите елементи од саркофагот откриен во 1996 година, кој има археолошко значење на балканскиот простор.
Според Трајковски, ова се аргументи кои докажуваат постоење на резиденционални објекти во Мородвишката епископија како предворје, трпезарија и бања, и аргументи кои го објаснуваат погребниот ритуал во 12 и 13 век.

Моробиздон епископско седиште

Локалитетот Црквиште е составен дел на стариот римски град Моробиздон (Мородбиз), кој во средновековните пишани документи од 11 и 12 век се споменува како голем град и епископско седиште во брегалничкиот регион. Најстариот податок за Моробиздон го дава византискиот писател Јован Скилица, кој во својата “Кратка историја” пишува дека во 1018 година пратеници од градовите Пелагонија и Моробиздон го посетиле византискиот цар Василиј Втори. Подоцна, во 1019 година Василиј издал грамота, во која Моробиздон се споменува како епископско седиште.

Пронајдени 4 цркви, од 5 до16 век

Првите истражувања на Црквиште се направени во јули 1980 година. Трајковски со своите археолози досега има пронајдено остатоци од четири цркви. Најстарата датира помеѓу 5 и 6 век, а поновата од 16. Другите две цркви се од 11 и 13 век. Во 1998 година е откриено вистинско богатство од вредни предмети што им припаѓаат на различни култури, уште од времето на Јустинијан па наваму. Во Мородвишката епископија, градбата на црквите е архитектонска реткост на Балканот.

Од таму интересот кај Тексашката фондација за археологија и историја за Мородвис, кој покрај Кокино и Хераклеја, Американците го ставија во своите идни проекти. .....

Изворно тука.